Κατά τη συνάντηση των Ευρωπαϊκών συνδικαλιστικών οργανώσεων μελών της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εργαζομένων [World Organization of Workers] η οποία πραγματοποιήθηκε στη Λισαβώνα, στις 8-10 Φεβρουαρίου, έγινε, μεταξύ άλλων αναφορά και στην επαγγελματική ικανοποίηση (job satisfaction) των εργαζομένων σε συνάρτηση με την παραγωγικότητα. Τονίστηκε ιδιαίτερα ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνεται λόγος ή συζήτηση για την παραγωγικότητα σε ένα τομέα, αγνοώντας ή παραγνωρίζοντας την επαγγελματική ικανοποίηση που ένας/μια εργαζόμενος/νη αντλεί από την εργασία του/της στον τομέα αυτό.
Όταν οι Εργοδοτικές Οργανώσεις θέλουν να αποφύγουν την καταβολή αυξήσεων, την καταβολή ΑΤΑ και άλλων ωφελημάτων στρέφονται επιλεκτικά σε συγκρίσεις εστιάζοντας κυρίως τις αναφορές τους στο σχετικά χαμηλό επίπεδο παραγωγικότητας στην Κύπρο.
Ας δούμε, όμως, τι είναι η παραγωγικότητα και πόσο ευθύνονται οι εργαζόμενοι για το ύψος της.
Παραγωγικότητα είναι ένας δείκτης αποτελεσματικότητας της παραγωγικής διαδικασίας προϊόντων ή υπηρεσιών και προκύπτει από την σχέση παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών και των παραγωγικών συντελεστών (εργασία, ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμό, υλικά, ενέργεια) που χρησιμοποιούνται ή/και αναλώνονται κατά τη διαδικασία.
Ο πιο διαδεδομένος δείκτης παραγωγικότητας είναι η παραγωγικότητα εργασίας, η οποία εκφράζει το αποτέλεσμα ενός συστήματος (ποσότητα προϊόντων/υπηρεσιών) σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό (αριθμός ατόμων ή ώρες εργασίας) που χρησιμοποιείται για να παραχθεί το αποτέλεσμα. Όμως, η παραγωγικότητα εργασίας δεν είναι έκφραση της προσπάθειας του ανθρώπινου δυναμικού και ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι το επίπεδο της παραγωγικότητας εργασίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ψηλό ή χαμηλό εξ’ υπαιτιότητας μόνο των εργαζομένων αλλά αντικατοπτρίζει την συνολική επίδραση όλων των συντελεστών παραγωγής στο αποτέλεσμα, π.χ. του φυσικού κεφαλαίου (δηλαδή την χρησιμοποιούμενη γη, κτήρια, μηχανήματα), της τεχνολογίας, των υλικών και της ενέργειας που χρησιμοποιούνται, της φθοράς των υλικών, του ανθρώπινου δυναμικού του οποίου η απόδοση βασίζεται στην εκπαίδευση, κατάρτιση, παρακίνηση και ικανοποίησή του, της οργάνωσης της εργασίας από τη διεύθυνση, των οικονομιών κλίμακας κ.λπ.
Όπως προκύπτει, το ανθρώπινο δυναμικό δεν μπορεί από μόνο του να ευθύνεται είτε αρνητικά είτε θετικά για την παραγωγικότητα αλλά είναι ένας μόνο παράγοντας από τους πολλούς που επηρεάζουν. Αυτός ο παράγοντας μάλιστα για να έχει οποιαδήποτε θετική συμβολή στην αύξηση της παραγωγικότητας εξαρτάται από τον βαθμό τον οποίο ο εργοδότης του θα επενδύσει στην εκπαίδευση, θα προσφέρει κίνητρα για να παρακινήσει για ευσυνείδητη εργασία, θα οργανώσει την εργασία ώστε να είναι ελκυστική και να προφέρει ικανοποίηση (job satisfaction), καθώς και τις υλικές και ηθικές αμοιβές αναγνώρισης που θα δώσει στους/στις εργαζόμενους/νες για να τους/τις έχει ικανοποιημένους/ες ώστε να παράγουν περισσότερο.
Η ΠΟΑΣΟ, στα πλαίσια των προσπαθειών της για καλύτερες συνθήκες εργασίας και ικανοποίηση των εργαζομένων, αλλά και βελτίωσης της παραγωγικότητας, θέτει επί τάπητος το θέμα της αύξησης της μέσω μέτρων και συστημάτων τα οποία θα παρακινήσουν και θα καταστήσουν τον εργαζόμενο πιο ικανοποιημένο στην εργασία του και άρα πιο αποδοτικό, με την εισήγηση για θεσμοθέτηση της διεξαγωγής, σε τακτά χρονικά διαστήματα, Έρευνας Επαγγελματικής Ικανοποίησης Εργαζομένων (Employee Job Satisfaction Survey) σε όλο το φάσμα των επιχειρηματικών και οικονομικών δραστηριοτήτων στον ιδιωτικό, δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι έρευνες αυτές θα δύναται να εντοπίσουν τομείς, όπου η ικανοποίηση των εργαζομένων από την απασχόληση τους είναι χαμηλή, ώστε να δρομολογηθούν παρεμβάσεις οι οποίες θα βελτιώσουν την οργάνωση της εργασίας και το εργασιακό κλίμα με αποτέλεσμα τον θετικό επηρεασμό της παραγωγικότητας.
Μια τέτοιας μορφής έρευνα θα προσφέρει διαχρονικά και τους ανάλογους δείκτες σύγκρισης για την ικανοποίηση των εργαζομένων στους διάφορους τομείς επιχειρηματικής και επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά και ενδέχεται να καταστεί μέτρο στάθμισης των εργασιακών σχέσεων.
Κώστας Ιωάννου
Πρόεδρος
